İnsan omurgası esas olarak 3 amaca hizmet eder.

1. İskelet sisteminin temelini oluşturur ve vücudun hareketliliğini sağlar.
2. Omuriliği korur.
3. Üzerine binen yükleri taşır ve çevre dokulara dağıtır.

Kemik yapı (omurlar), diskler ve bağlar, omurganın yapısını meydana getirmektedir. Kaslar bu yapıyı desteklerken, eklemler hareketliliği ortaya çıkartmaktadır. Sinir sistemi ise vücudun kontrolünü sağlamaktadır. Yandan bakıldığında omurganın düz olmayıp, 4 eğrilikten meydana geldiği görülür. Fizyolojik olarak bu eğrilerin gelişmesindeki amaç esnekliğe izin vererek, omurganın şok emici etkisine katkıda bulunmaktır.

Bel sorunlarına yol açan hazırlayıcı sebepler var mıdır?

Bel bölgesindeki sorunlar basit bir zorlanma ile oluşabildiği gibi sıklıkla kaza veya incinme sonucu da ortaya çıkabilmektedir. Uzun süreli araba kullanma, öne eğilme ve ağırlık kaldırma gibi faktörlerin eşliğinde zamanla bel ağrısı, son derece rahatsız edici bir sorun halini alabilir. Sağlıklı bir bele sahip olmanın anahtarı, gün boyu omurgada denge unsurunun sağlanmasıdır.

Oturma ve ayakta durma pozisyonlarında omurga kompleks bir şekilde yüklenir ve bel bölgesi yer çekimine karşı çalışarak üst gövdenin ağırlığını taşır. Omurga üzerine binen yükleri bir yastık gibi karşılayarak, fizyolojik eğriliklerinin de yardımı ile bu yükleri çevre dokulara dağıtabilmektedir.

Bozuk duruş şekli bel sorunlarına zemin hazırlayabilir, otururken ve ayakta dururken bu duruş şekillerinden kaçınılmalıdır (Resim 1 ve 2).

Bel sağlığınızı korumada 10 altın kural

1. Hareketsiz kalmayın.
2. Bel ve sırtınızı dik tutun.
3. Yerden bir şey alırken öne doğru eğilmeyin, çömelmeyin.
4. Sizin için ağır cisimleri kaldırmayın.
5. Taşıdığınız ağırlıkları ikiye bölün ve vücudunuza yakın tutun.
6. Otururken belinizi düz tutun ve sırtınızla bir yerden destek alın.
7. Ayakta dururken dizlerinizi gergin tutmayın.
8. Uzanırken bacaklarınızı bükün, bacaklarınız gergin olmasın.
9. Serbest ve sırtüstü yüzme, yürüme ve jogging gibi sporlar yapın.
10. Bel kaslarınız için düzenli güçlendirme egzersizleri yapın.

Bel sorunlarına zemin hazırlayan nedenler nelerdir?

1. Zorlayıcı yaşam ve çalışma alışkanlıkları.
   • Ağır bir yük ile yukarı uzanma.
   • Çok alçak veya çok yüksek tezgahta çalışma.
   • Desteksiz oturma.
   • Uzaktaki cismi kaldırma.
2. Uygunsuz yataklar.
   • Çok sert yatak bel bölgesini desteksiz bırakır.
   • Çok yumuşak yatak bel bölgesindeki dengeyi bozar, bel kavsini arttırır.
3. Kazalar.
4. Esnekliğin kaybı.
5. Fiziksel uygunluğun azalması.
6. Diğer nedenler.
   • Doğuma bağlı problemler
   • Metabolik sorunlar, enfeksiyonlar, tümörler.
   • Psikosomatik problemler.
   • Ayrıca sigara alışkanlığı ve stres be ağrısını arttıran faktörler olarak bilinmektedir.

Uygun duruş şekli nasıl olmalıdır?

Asla yapmayın

• Gevşek ve öne doğru eğilerek oturmayın,
• İşinizi yaparken belden öne ve aşağı doğru eğilmeyin,
• Uzun süre aynı pozisyonda oturmayın.

Yapın

• Masada çalışıyorsanız, masaya yakın oturun,
• Otururken, her iki ayağınızın yerle temasını sağlayacak bir sandalyeyi tercih edin,
• Sandalyenizin arkalığında, belinizdeki normal kavsi koruyabilecek bir destek bulundurun,
• Araba kullanırken uygun oturma pozisyonunu devam ettirin, gevşek oturmaktan kaçının. Koltuğun arkalığına, bel kavsini koruyucu bir yastık yerleştirin.

Uygun bir çalışma sandalyesinin özellikleri neler olmalıdır?

1. Hidrolik kontrol sistemi,
2. Yukarı ve aşağı yönlerde ayarlanabilir arkalık,
3. Öne ve arkaya hareketi sağlayan pivotlar,
4. Oturma yerinin aşağı ve yukarı ayarlanmasını sağlayıcı sistem,
5. Kolayca hareket edebilen destek kısmı,
6. Doğal bel kavsini koruyan arka destek,
7. Ayarlanabilir oturma yüksekliği,
8. Oturma yüzeyinin öne doğru eğilebilme yeteneği.

Uyku pozisyonu nasıl olmalıdır?

Yapmayın

• Ağırlık bindiğinde şeklini değiştiren yatakları kullanmayın. Böyle bir yatak omurganın dengesini bozarak, bele fazla yük bindirir, ağrıya yol açar.
• Uzun süre, 7-9 saatten fazla uyuyorsanız, aynı pozisyonda yatmamaya özen gösterin.

Yapın

• Üzerine yatıldığında, şeklini değiştirmeyen bir yatak seçin. Geniş bir yatak seçmeniz, sık sık pozisyon değiştirmenize olanak vereceği için uygundur.
• Yataktan kalkarken önce yan dönün, sonra ellerinizle yataktan destek olarak yatak kenarında oturun ve daha sonra kalkın.

Ayakta dururken nelere dikkat etmeliyiz?

Yapmayın

• Uzun süre ayakta durmanız gerekiyorsa çok yüksek topuklu veya düz ve sert ayakkabı giymekten kaçının,
• Uzun süre aynı pozisyonda ayakta durmayın,
• Karın kaslarınız gevşek, bel kavsi aşırılaşmış ve dizleri fazlaca geriye kaydırarak ayakta durmayın,
• Belinizden aşağı seviyede bir iş yapmanız gerektiğinde belden öne doğru eğilmeyin.

Yapın

• Uzun süre ayakta duracaksanız, sık sık ağırlığı bir bacaktan diğerine aktarın,
• Uygun ve dengeli duruş için her iki ayak arasında mesafe bırakın,
• İşinizi belinizi zorlamayacak bir yükseklik seviyesinde yapın,
• Üzerinde durduğunuz zeminin çok sert olmamasına dikkat edin.

Ağırlık kaldırırken nelere dikkat etmeliyiz?

Ağırlık kaldırma, ağırlık taşıma ve uzanma sırasında önemli olan kaldıracağınız ve taşıyacağınız ağırlığın miktarı değil, bu işlemleri nasıl yapacağınızdır. Genel ağırlık kaldırma prensipleri aşağıdaki gibidir:

• Başınızı dik tutun, bel kavsinizi mutlaka muhafaza edin.
• Kaldıracağınız cismi vücudunuza yakın olarak tutun ve dik bir pozisyonda ayağa kalkın.
• Destek yüzeyinin (zeminin) dengeli olmasına dikkat edin.
• Önceden planlayın, yükü kaldırmadan önce test edin.
• Ağırlığı hızla ve aniden kaldırmayın.
• Yükü çekmektense, itmeyi tercih edin.
• Mümkünse yükü vücudun ön kısmında taşıyın.