Yaş, yaralanma ya da çeşitli hastalıklar kalça eklemlerinin yıpranmasına sebep olabilir. Yıpranmış kalça eklemleri hareket etmekle, yürümekle, oturup kalkmakla ağrı yaratır. Zaman içinde hareketler azalır. Bu sebeple kalça eklemine protez ameliyatı gerekli olabilir.

Normal kalça eklemi

Kalça eklemleri vücudun en büyük eklemlerindendir. Leğen kemiğindeki yuvarlak oyuntu içine uyluk kemiğinin top şeklindeki başı yerleşir. Her iki kemik yüzey kaygan bir kıkırdak ile kaplıdır.

Problemli (artrozlu) kalça eklemi

Leğen kemiğindeki yuvayı ve kalça kemiğinin top şeklindeki başını kaplayan düzgün yüzeyli kaygan kıkırdaklar ve kıkırdağın altında yer alan kemik dokular düzensiz ve pürüzlü hale gelirse kalçada artrit (halk arasında kireçlenme de denilen hastalık) oluşur. Artritli eklem ağrılı olur ve zor hareket eder.

Artiritli kalça ekleminin tedavisi

Kalça artriti eğer başlangıç aşamasında ise total kalça protezi ameliyatına karar vermeden önce başka tedavi yöntemleri de uygulanabilir. Kilo vermek ve baston kullanmak artrozlu ekleme gelen yükü azalttığı için ağrıların azalmasını sağlayacaktır. Antienflamatuar tipte ağrı kesici ilaçlar artrit ağrılarını azaltmada yardımcı olabilir. Eğer kalça eklemindeki artrite bağlı olan ağrılar bu yöntemler ile kontrol altında tutulamıyor ve günlük aktivitelerin yerine getirilmesini engelliyorsa total kalça protezi ameliyatı gereklidir.

Total kalça protezi nedir?

Leğen kemiğinde yer alan yuvarlak oyuntunun olduğu bölgeye metal ve onun içini kaplayan polietilen plastik, metal ya da seramikten yapılmış bir yuva yerleştirilir. Uyluk kemiğinin (femur) üst ucunu oluşturan küresel baş kısmı da metal veya seramik bir protez ile değiştirilir. Böylece eklemin karşılıklı gelen yüzleri yapay eklem parçaları ile değiştirilmiş olur.

Bu parçaların yerlerine kemik çimentosu denilen maddeyle tutturulanları ve çimentosuz olup kemiğin proteze yapışması şeklinde tutturulanları vardır. Hastanın özellikleri dikkate alınarak seçimi ameliyatı yapacak olan ortopedi uzmanı doktor yapar. Total kalça protezi denilen bu yapay eklem ağrısız, rahat bir hareket ve yürüme olanağı sağlar.

Total kalça protezi ameliyatının başarısı hastanın genel durumu, kemik kalitesi ve ameliyat öncesinde eklemin hareket sınırlarının ne kadar olduğu ile yakın ilişkilidir. Eklem hareket açıları fazla sınırlanmadan ve kemiklerinde şekil bozuklukları çok fazlalaşmadan total kalça protezi ameliyatı yapılan hastalardan elde edilecek hareket rahatlığı ve günlük kullanım ileri derecede hareket kısıtlılığı ve kemiklerde ileri derecede şekil bozuklukları meydana gelen hastalardan daha iyi olacaktır. Bu nedenle ameliyatın zamanlamasını doğru yapmak, çok geciktirmemek daha iyi sonuçlar alınmasını sağlayacaktır.

Total kalça protezlerini ortalama kullanım süreleri 15-25 yıl olarak kabul edilebilir. Uzun süre kullanılmaya bağlı olarak protezlerde yıpranma, gevşeme gibi sorunlar olduğunda değiştirilmeleri gerekir. Protez ameliyatı sonrası düzenli muayene ve film kontrolleri ile protezin takip edilmesi ve ortaya çıkabilecek sorunlarda erken müdahale yapılması gereklidir.