Serebral Palsi, beyinde oluşan bir hasar nedeniyle, çocuğun belirli kaslarını kullanmakta güçlük çekmesi halidir. Hasarın beynin hangi bölgesinde ve ne kadar yaygın olduğuna bağlı olarak serebral palsi’nin belirtileri değişir. Örneğin bazı hastalar hafif topallarken diğerleri tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalabilir.

Serebral Palsi sebepleri nelerdir?

Çoğu zaman hastalığın sebebi bulunamamakla birlikte, bilinen en sık sebepleri arasında hamilelik ve doğum sırasındaki bazı etkenler yer alır. Bu etkenler arasında erken (prematüre) doğum, gebe annede tansiyonun yükselmesi veya düşmesi, kan uyuşmazlığı, hamileyken geçirilen kanamalar ve enfeksiyonlar sayılabilir. Uzamış ve zor bir doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması veya doğumdan sonra geçirilen ağır iltihabi hastalıklar, kafa darbeleri, yüksek ateş serebral palsi’ye yol açabilir. Bu olayların çoğu önlenebilir; sağlıklı ve kontrollü hamileliğin ardından, doğumun tıbbi olanakları yeterli merkezlerde yapılması ile serebral palsi vakalarının sayısı önemli ölçüde azaltılabilir.

Serebral Palsi’nin görülme sıklığı nedir?

Serebral palsi her 1000 bebekte 1,5 – 3 oranında görülen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Ülkemizde yeni doğan yoğun bakım şartlarının gelişmesi ile birlikte daha düşük haftalı doğan prematür bebeklerin yaşatılabilmesi nedeniyle serebral palsi sıklığı giderek artmaktadır.

Serebral Palsi belirtileri nelerdir?

Çocuğun özellikle hareket gelişimi yaşıtlarına göre gerideyse, örneğin daha geç oturmuş, daha geç emeklemiş veya daha geç yürümeye başlamışsa; kol ve bacakları normalden daha gergin veya gevşekse; duruşu, oturuşu normalden farklıysa serebral palsi’den şüphelenilmelidir.

Serebral palsi her hastada aynı belirtileri vermez. Bazı çocuklarda etkilenen kaslar normalden gergin (kasılı) durumdadır ve hastanın hareketlerini kısıtlar. Bazı çocuklardaysa kaslar fazlasıyla gevşektir ve hasta vücudunu istediği gibi yönetemez. Bazen istem dışı vücut hareketleri de görülebilir. Bazı hastaların vücudunun bir yarısı, bazılarının sadece bacakları, bazılarının ise tüm vücudu etkilenebilir. Boğaz kaslarının etkilenmesi sonucu konuşma güçlüğü de olabilir. Beyin hasarının ağır olduğu durumlarda görme ve işitme sorunları ve bir ölçüde zeka geriliği de görülebilir. Sonuçta serebral palsili çocuklarımız kendi kaderlerine bırakıldığında toplumda ciddi bir işgücü kaybı ve sağlık harcamalarında artış olması kaçınılmazdır. Bu yüzden bu çocuklarımızın üreten birer birey olarak topluma kazandırılmaları büyük önem taşımaktadır.

Serebral Palsi tedavi edilebilir mi?

Serebral palside oluşmuş beyin hasarını geriye döndürmek mümkün değildir, fakat serebral palsili çocuk modern tıbbın destek tedavileriyle pek çok becerisini ilerletebilir. Tedavinin en önemli unsuru ailenin desteği ve yoğun ilgisidir. Tedavide Çocuk Nörolojisi, Fizik Tedavi, Ortopedi, Çocuk Ruh Sağlığı, Beslenme, Beyin Cerrahisi, Göz, Kulak-Burun-Boğaz Bölümleri rol alır. Bu bölümlerin her birinin hastanın hayatını kolaylaştıracak katkıları olacaktır. Kas gevşetici ilaçlar, fizik tedavi, çeşitli ortezler, botulinum toksini (botoks) enjeksiyonları, kas ve kemikleri ilgilendiren cerrahi işlemler ve kas-hareket-konuşma eğitim programları çocuğun durumuna göre seçilerek uygulanır. Bu yöntemler sayesinde serebral palsili çocuklarımızın yetenek ve becerileri geliştirilebilir, kendisinin ve ailesinin hayat kalitesi büyük ölçüde artırılabilir. Sonuç olarak serebral palsili çocuklarımız üreten birer birey olarak topluma kazandırılabilir.

Serebral Palsi’de ortopedik tedavi yaklaşımları nelerdir?

Serebral palside cerrahi tedavi yaklaşımları hastanın yaşı, hastalığın şiddeti ve tutulum bölgesine göre değişkenlik gösterir. Küçük yaştaki olgularda hem kollar hem de bacaklara tekrarlayan kas içi botoks uygulamaları ve alçı tedavileri ile hastalığın şiddetinin azaltılabilir. Botoks uygulamaları, fizik tedaviye yanıtın daha iyi olmasını sağlar ve ilerleyen dönemdeki cerrahi tedavileri hasta ve hekim açısından daha kolay hale getirir. Daha şiddetli kasılması olan ve daha ileri yaştaki olgularda ise kas uzatma ve kemik düzeltme ameliyatları ile yürüme bozuklukları düzeltilebilmektedir. Serebral palsi hastalığında kasların dengesiz çalışması nedeniyle gelişebilen kalça çıkıkları ve omurga eğriliklerinin tedavisinde dışarıdan verilen cihazlarla yapılan tedaviler genellikle başarısız olmaktadır. Bu tür kalça ve omurga problemleri modern cerrahi tedavi yöntemleri sayesinde başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Özellikleri kolların ve elin tutulumu olan olgularda, çeşitli kas kirişi nakilleri ve kemik ameliyatları ile ellerin kullanım kapasitesi artırılabilmektedir.